Pracownicy uczelni – ustawa 2.0
Pracownicy uczelni
Kolejnym tematem naszych cyklicznych artykułów o Ustawie 2.0, zwanej też Konstytucją dla Nauki, poświęcimy pracownikom uczelni. Zacznijmy od tego, kim są pracownicy uczelni. To nie tylko nauczyciele akademiccy, ale także osoby niebędące nauczycielami akademickimi.
Nauczycielem akademickim może być osoba, która posiada kwalifikacje i spełnia wymagania, które są określone w Ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i statucie Uczelni.
Są oni zatrudniani jako pracownicy poszczególnych grup:
- dydaktycznych, których celem jest kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów
- badawczych, do których należy prowadzenie działalności naukowej lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów
- badawczo-dydaktycznych, do których należy prowadzenie działalności naukowej, kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów
Nauczyciela akademickiego można zatrudnić na różnych stanowiskach w zależności od posiadanego stopnia naukowego:
- profesor – może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł profesora
- profesor uczelni – może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora oraz inne znaczące osiągnięcia zawodowe, dydaktyczne lub artystyczne
- adiunkt – może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora
- asystent – może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera lub równorzędny.
Statut uczelni może również określać inne stanowiska od wyżej wymienionych a także dodatkowe wymagania kwalifikacyjne. Szczegółowy zakres zadań, z których musi się wywiązać nauczyciel akademicki ustala Rektor.
Co nowego?
Projekt Ustawy 2.0 przewiduje, że wszyscy nauczyciele akadmiccy będą zobligowani do ciągłego podnoszenia swoich kompetencji zawodowych oraz do uczestnictwa w pracach organizacyjnych uczelni. Doprecyzowano że, dodatkowe wymagania kwalifikacyjne niezbędne do zajmowania stanowisk dla poszczególnych grup pracowników nie mogą dotyczyć posiadania lub obowiązku uzyskania stopnia lub tytułu.
Projekt przewiduje stanowisko profesora uczelni, na którym może być zatrudniona osoba legitymująca się co najmniej stopniem doktora oraz dodatkowymi osiągnięciami dydaktycznymi, zawodowymi, naukowymi bądź naukowo – dydaktycznymi. Niektórzy uważają, że będzie to sprzyjać rozwojowi dydaktycznej ścieżki kariery akademickiej. Inni zaś, że da to rektorowi większe możliwości prowadzenia polityki kadrowej.
Stanowisko profesora uczelni zastąpi stanowiska stanowiska profesora nadzwyczajnego i profesora wizytującego, które obowiązują obecnie.
Ustawa 2.0 wprowadza również możliwość określenia przez Senat Uczelni innych stanowisk nauczycieli akademickich oraz wymagań kwalifikacyjnych niezbędnych do ich zajmowania. Daje to uczelnią większą autonomię i decyzyjność w podejmowaniu wyboru kandydata na dane miejsce.
Jak zapowiedział wicepremier Jarosław Gowin podczas prezentacji projektu, zniesiony będzie obowiązek habilitacji. Stopień doktora habilitowanego pozostanie,ale zrobienie habilitacji nie będzie konieczne, aby kontynuować karierę na uczelni. Obecnie adiunkt bez habilitacji nie może być na uczelni zatrudniony dłużej niż 8 lat.
W nowej ustawie znajdą się zmiany dotyczące systemu zadaniowego czasu pracy, który obowiązuje nauczycieli akademickich. Zlikwidowany zostanie dolny próg pensum, a szczegółowy zakres czasu i rodzaju pracy będzie ustalany przez uczelnię.
Zgodnie z obecnymi przepisami roczny wymiar zajęć dydaktycznych przedstawia się następująco:
- od 300 do 540 godzin dydaktycznych – dla pracowników dydaktycznych zatrudnionych na stanowiskach lektorów i instruktorów lub równorzędnych
- od 120 do 240 godzin dydaktycznych – dla pracowników naukowo-dydaktycznych
- od 240 do 360 godzin dydaktycznych – dla pracowników dydaktycznych.
A jak będzie to wyglądało po wejście w życie Ustawy 2.0?
- do 240 godzin dydaktycznych – dla pracowników badawczo–dydaktycznych
- do 360 godzin dydaktycznych – dla pracowników dydaktycznych,
Wicepremier Jarosław Gowin uważa, że zmniejszenie pensum dla nauczycieli akademickich, którzy są zatrudnieni na stanowiskach dydaktycznych, to jedno z wielu narzędzi docenienia dydaktycznej ścieżki kariery.
Ministerstwo podkreśla również, że zmiany są korzystne zwłaszcza dla wykładowców i lektorów. Będą oni posiadać więcej czasu na rzetelne przygotowanie się do prowadzonych zajęć. Przewiduje się również, że spowoduje to podniesienie jakości nauczania języków obcych na uczelniach.
Wynagrodzenia
Istotną zmianą jest też uregulowanie w ustawie minimalnej pensji dla pracowników naukowych. Ma ona być uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia.
Stawki zamiast do wynagrodzenia minimalnego będą się odnosić do przeciętnego wynagrodzenia.
Wynagrodzenie minimalne dla nauczyciela akademickiego będzie wynosiło nie mniej niż 75% przeciętnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem że dla osób zatrudnionych na poniższych stanowiskach:
- profesora – będzie nie niższe niż 150%
- profesora uczelni – będzie nie niższe niż 125%
- adiunkta – będzie nie niższe niż 110% – przeciętnego wynagrodzenia
Według projektu wynagrodzenie minimalne dla pracownika niebędącego nauczycielem akademickim ma wynosić 50% przeciętnego wynagrodzenia.
Poprzez ustawę wprowadzona zostanie zasada nie obniżania wynagrodzeń, w przypadku gdy wynagrodzenie stanowiące podstawę ustalania wysokości wynagrodzenia w danym roku jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalania wynagrodzenia w roku poprzednim.
Wciąż śledzimy prace nad Ustawą 2.0. Projekt ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce trafił już do Sejmu i 20 marca rząd przyjął jego projekt. Zgodnie z propozycją resortu nauki ma zacząć obowiązywać od 1 października 2018 r.
Autorka:
Małgorzata Wcisło
Bibliografia:
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12303102/12458849/12458854/dokument326742.pdf
